Ψηφιακές δεξιότητες — Εθνικό σχέδιο δράσης της Κύπρου για την περίοδο 2021-2025

Κύπρος: Η τρέχουσα κατάσταση

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) για το έτος 2021, η Κύπρος κατατάσσεται 23 στην ΕΕ όσον αφορά την παράμετρο του ανθρώπινου κεφαλαίου. Οι βασικές ψηφιακές δεξιότητες των Κυπρίων παραμένουν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ (56 %), με μόλις το 45 % των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών να διαθέτουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Το 25 % του πληθυσμού διαθέτει ψηφιακές δεξιότητες πέραν των βασικών δεξιοτήτων και το 46 % διαθέτει βασικές δεξιότητες λογισμικού, σε σύγκριση με το 31 % και το 58 % στην ΕΕ αντίστοιχα. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν έντονα την ανάγκη επένδυσης στην απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων για το σύνολο του γενικού πληθυσμού της χώρας.

Όσον αφορά το ποσοστό των ειδικών στις ΤΠΕ σε όλους τους εργαζομένους ηλικίας 15-74 ετών και το συνολικό ποσοστό των αποφοίτων ΤΠΕ, το ποσοστό αυτό είναι μόνο 3,1 % και 2,9 % αντίστοιχα, ενώ οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 18 % του εργατικού δυναμικού των ΤΠΕ. Αυτή η χαμηλή επίδοση της Κύπρου, αν και έχει σημειωθεί οριακή βελτίωση τα τελευταία χρόνια, έρχεται σε αντίθεση με την αυξανόμενη ζήτηση για ειδικούς ΤΠΕ στην τοπική αγορά, τόσο για την κάλυψη των αναγκών των υφιστάμενων επιχειρήσεων όσο και των ξένων επιχειρήσεων που προτίθενται να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν στην Κύπρο.

Ταυτόχρονα, τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τη σημασία του τομέα της εκπαίδευσης, καθώς αποτελεί τη βάση επί της οποίας οικοδομούμε το μέλλον, με το ανθρώπινο δυναμικό μας. Η κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19, εκτός από τη μείωση του ψηφιακού χάσματος τόσο στην κοινωνία όσο και στην αγορά εργασίας, έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη να καλλιεργηθούν οι ψηφιακές δεξιότητες. Όσον αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα, τόνισε την ανάγκη να θεσμοθετηθούν οι διαδικασίες διδασκαλίας πέραν της διά ζώσης διδασκαλίας (όπως η εξ αποστάσεως διδασκαλία και η υβριδική διδασκαλία), να σχεδιαστούν δράσεις για την οριζόντια ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητών και να αξιοποιηθεί η προστιθέμενη αξία των ψηφιακών μέσων και εργαλείων στη διδασκαλία και τη μάθηση.

Το κράτος, υπό την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΕΝ), και σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Παιδείας, Υγείας και Κοινωνικής Ασφάλισης (ΥΠΑΝ), συμμετέχει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης, ο οποίος περιλαμβάνει εκτός από θέματα πολιτικής και αναβάθμιση των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού των σχολείων, εμπλουτισμό του αναλυτικού προγράμματος με στοχευμένες δραστηριότητες και κατάρτιση εκπαιδευτικών για την ενσωμάτωση σύγχρονων ψηφιακών μέσων στη διδασκαλία.

Αποσκοπεί στην αξιοποίηση ψηφιακών μέσων και εργαλείων για την ανάπτυξη και την καλλιέργεια των ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητών σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους και στην αξιοποίηση της οριζόντιας προσέγγισης STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά) για την ανάπτυξη δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, όπως η επίλυση προβλημάτων, η κριτική και δημιουργική σκέψη, οι οποίες, σύμφωνα με εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών, είναι καίριας σημασίας για την επαγγελματική επιτυχία.

Ένα σημαντικό εργαλείο για την κατάρτιση των εκπαιδευτικών είναι το πλαίσιο ψηφιακών ικανοτήτων για τους εκπαιδευτικούς (DigCompEdu), το οποίο παρέχει ένα γενικό πλαίσιο αναφοράς για τη στήριξη της ανάπτυξης ειδικών ψηφιακών ικανοτήτων για τους εκπαιδευτικούς στην Ευρώπη και απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, από την προσχολική έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένης της γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, ειδικών εκπαιδευτικών πλαισίων και πλαισίων μη τυπικής μάθησης.

ΕΘΝΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

Η διατύπωση του σχεδίου δράσης

Προκειμένου η Κύπρος να ανταποκριθεί στις ανωτέρω ανάγκες, να συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να διασφαλίσει την επιτυχία της ψηφιακής μετάβασης σε εθνικό επίπεδο, απαιτείται άμεση, αποτελεσματική και συντονισμένη δράση σε όλα τα επίπεδα. Η Κύπρος καλείται τώρα να δημιουργήσει ένα πλαίσιο που να ευνοεί περισσότερο την καινοτομία, την ανάπτυξη και τις νέες ψηφιακές θέσεις εργασίας και να διασφαλίσει ότι οι γνώσεις, οι δεξιότητες, οι ικανότητες και η φαντασία των ανθρώπινων πόρων της, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών ΤΠΕ, πληρούν τα υψηλότερα παγκόσμια πρότυπα, καθώς και ότι επικαιροποιούνται συνεχώς μέσω μιας αποτελεσματικής διαδικασίας διά βίου κατάρτισης. Προχωρούμε με τολμηρές και κάθετες παρεμβάσεις στις πολιτικές, τις δομές και τον πολιτισμό, ώστε να εξοπλίσουμε όλους, τους πολίτες, τους επαγγελματίες στον τομέα των ΤΠΕ και τις επιχειρήσεις, με τους κατάλληλους πόρους για να αντεπεξέλθουμε στην ετοιμότητα και την αποτελεσματικότητα των αλλαγών.

Για τον σκοπό αυτό, το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, ως αρμόδιος φορέας για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός ολιστικού προγράμματος ψηφιακού μετασχηματισμού, έχει καταρτίσει — σε συνεργασία με φορείς του δημόσιου, ευρύτερου δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, την Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης, την Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, την Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας, επιχειρηματικές ενώσεις, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις — ένα ολοκληρωμένο και ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων, το οποίο αναπτύσσεται σε τρεις (3) κύριους άξονες: αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων του γενικού πληθυσμού, ενίσχυση των δεξιοτήτων του δημόσιου και ιδιωτικού εργατικού δυναμικού, με ιδιαίτερη αναφορά σε ειδικούς ΤΠΕ, και ανάπτυξη διευρυμένων ψηφιακών ικανοτήτων στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος.

Η ανάπτυξη του σχεδίου δράσης έλαβε υπόψη, εκτός από την ψηφιακή στρατηγική της Κύπρου και την Ψηφιακή Πυξίδα της Ευρώπης, το ευρωπαϊκό πλαίσιο ψηφιακών δεξιοτήτων για τους πολίτες (DigComp), το οποίο απαριθμεί πέντε βασικούς τομείς ικανοτήτων, οι οποίοι θα πρέπει να αναπτυχθούν μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης προκειμένου να διασφαλιστεί η ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων:

1. Χρήση πληροφοριών και δεδομένων
2. Επικοινωνία και συνεργασία
3. Δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου
4. Ασφάλεια
5. Επίλυση προβλημάτων

Το έργο με τίτλο «Σχέδιο δράσης για τις ηλεκτρονικές δεξιότητες — Υλοποίηση ειδικών δράσεων» έχει συμπεριληφθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Η Κύπρος αύριο», το οποίο περιλαμβάνει δράσεις άνω των 30 εκατ. EUR για την επίτευξη των στόχων που ορίζονται στον άξονα πολιτικής 5.1 του σχεδίου.

Η επίτευξη των στόχων του παρόντος σχεδίου δράσης είναι αλληλένδετη με την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην υλοποίηση των υπόλοιπων δράσεων της ψηφιακής στρατηγικής της Κύπρου για τα έτη 2020-2025, η οποία προβλέπει, μεταξύ άλλων, την προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και την ευρεία χρήση ηλεκτρονικών ταυτοτήτων, καθώς και τη διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε υποδομές τεχνολογίας υψηλής ταχύτητας και συνδεσιμότητα.

Ταυτόχρονα, όλες οι προτεινόμενες παρεμβάσεις/μεταρρυθμίσεις αναμένεται να συμβάλουν στην ουσιαστική ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας ως επενδυτικού προορισμού και στην καθιέρωση της Κύπρου ως περιφερειακού κόμβου τεχνολογίας και καινοτομίας, αλλά και στη βελτίωση της κατάταξης της Κύπρου σε ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους δείκτες, όπως ο DESI, και συγκριτικές εκθέσεις, όπως η έκθεση για την παγκόσμια ψηφιακή ανταγωνιστικότητα της IMD και η έκθεση ανταγωνιστικότητας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, που αποτελούν σημεία αναφοράς για τους επενδυτές παγκοσμίως, καθώς και ανεξάρτητες και αξιόπιστες αξιολογήσεις των επιδόσεων της χώρας και της αποτελεσματικότητας των προσπαθειών μας.

Εθνική συμμαχία για τις ψηφιακές δεξιότητες και την απασχόληση

Η επιτυχής υλοποίηση των στόχων του σχεδίου δράσης απαιτεί αποτελεσματικό συντονισμό και οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών, προκειμένου να διασφαλιστεί ο μέγιστος δυνατός αντίκτυπος και να αποφευχθεί η αλληλεπικάλυψη προσπαθειών και πρωτοβουλιών. Προκειμένου να διευκολυνθεί και να ενισχυθεί ο συντονισμός μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων, το Υφυπουργείο, έχοντας αναλάβει τη σχετική ευθύνη, έχει δρομολογήσει την ενεργοποίηση της Εθνικής Συμμαχίας για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση, η οποία τελεί υπό την εποπτεία του Ψηφιακού Πρωταθλήματος, το οποίο ανατίθεται στον Γενικό Διευθυντή του Υφυπουργείου με την υπ’ αριθ. 89.557 απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. 10/06/2020.

Η Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση είναι ένας συνασπισμός οργανισμών από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τα ερευνητικά κέντρα, το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας και την κοινωνία των πολιτών για την ανάπτυξη δράσεων που προωθούν τον ψηφιακό γραμματισμό σε όλες τις κοινωνικές δομές.

Η Εθνική Συμμαχία ενστερνίζεται πολιτικές και συνεργάζεται με τον συνασπισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας, προωθώντας ευρωπαϊκές εμβληματικές πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόμοιες πρωτοβουλίες έχουν αναπτυχθεί από 23 κράτη μέλη της ΕΕ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Εθνική Συμμαχία συστάθηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2015 και υπεγράφη μεταξύ των φορέων και του Ψηφιακού Πρωταθλήματος Συνεργασίας, ενώ η νέα συμφωνία μεταξύ των μελών σχεδιάζεται να υπογραφεί άμεσα, γεγονός που απαιτεί συλλογική δράση για πρωτοβουλίες εκπαίδευσης και κατάρτισης και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σχετικά με τη σημασία του έργου.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 

Όραμα

Το όραμα του σχεδίου δράσης είναι η δημιουργία μιας ψηφιακά ώριμης κοινωνίας σε όλο το φάσμα του επιχειρηματικού και κοινωνικού ιστού που μπορεί να ανταποκριθεί και να συμμετάσχει ενεργά στην ψηφιακή οικονομία και κοινωνία που αναδύεται στο πλαίσιο της ολιστικής ψηφιακής στρατηγικής της Κύπρου για την περίοδο 2021-2025.

Κύριος σκοπός και επιμέρους στόχοι

Κύριος σκοπός του σχεδίου δράσης για τις ψηφιακές δεξιότητες είναι η ανάπτυξη και η συνεχής αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες και σε όλα τα επίπεδα. Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι πολίτες έχουν όλες τις εγγυήσεις ενεργού και ισότιμης συμμετοχής στην ψηφιακή εκπαίδευση, στην αγορά εργασίας, στη δημόσια διακυβέρνηση και στην κοινωνία γενικότερα, συμβάλλοντας, μέσω της ατομικής τους ανάπτυξης, στην επιτάχυνση της ψηφιακής και της πράσινης μετάβασης.

Οι ειδικοί στόχοι του σχεδίου δράσης είναι οι εξής:

• Βελτίωση της ανταπόκρισης της κοινωνίας στην ψηφιακή πρόκληση και της ενεργού συμμετοχής όλων των πολιτών χωρίς εξαίρεση στην ψηφιακή κοινωνία και οικονομία
• Γεφύρωση του χάσματος μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας, τόσο όσον αφορά τις δεξιότητες του μέλλοντος όσο και τη διαθεσιμότητα ειδικών ΤΠΕ για την κάλυψη των αυξανόμενων και πιο εξειδικευμένων αναγκών των επιχειρήσεων στο σημερινό εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον
• Επανασχεδιασμός του εκπαιδευτικού συστήματος με σκοπό την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων του μέλλοντος από την προσχολική εκπαίδευση, την προώθηση της τεχνολογικής επαγγελματικής κατεύθυνσης και την ενθάρρυνση και προώθηση μιας νοοτροπίας δημιουργικότητας και καινοτομίας μεταξύ των νέων
• Προώθηση της συμμετοχής των γυναικών στον τομέα των ΤΠΕ
• Ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σχετικά με τη σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων αλλά και της διά βίου μάθησης
• Την εποικοδομητική διασύνδεση και τη στενή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και τη δημιουργία ενός συστηματικού και αποτελεσματικού μηχανισμού συντονισμού και ανατροφοδότησης.

Στοχευόμενες ομάδες

1. Κοινωνία — Ψηφιακές δεξιότητες για όλους:

Αναφέρεται σε δράσεις για την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων του γενικού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ομάδων και των απομακρυσμένων γεωγραφικών περιοχών.

Ειδικότερα, προβλέπει τον σχεδιασμό προγραμμάτων κατάρτισης, σε δύο σκέλη:

• Τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες: να εφοδιάσουν κάθε πολίτη με την απαραίτητη ψηφιακή ικανότητα ώστε να είναι σε θέση να αλληλεπιδρούν, να επικοινωνούν και να συναλλάσσονται με επιτυχία, υπευθυνότητα και ασφάλεια στο νέο ψηφιακό περιβάλλον.
• Διά βίου μάθηση: να ενδυναμώσει τους πολίτες ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις της αναδυόμενης κοινωνίας της γνώσης, μετακινούμενοι ελεύθερα μεταξύ μαθησιακών πλαισίων, επαγγελμάτων, περιφερειών και χωρών.

Δράσεις ευρείας φύσης υλοποιούνται, μεταξύ άλλων, από το Κέντρο Παραγωγικότητας (ΚΕΠΑ) του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, τα πανεπιστήμια.

Το ανωτέρω πλαίσιο περιλαμβάνει, ενδεικτικά, τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν από το ΚΕΠΑ, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Υγείας και Ανάπτυξης, σχετικά με την οργάνωση και διεξαγωγή δωρεάν εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τον γενικό πληθυσμό, αλλά και για συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, ανέργους και συνταξιούχους. Τα θεματικά τμήματα των προγραμμάτων, τα οποία προσφέρονται σε διάφορα επίπεδα, αφορούν κυρίως τα εξής: Απόκτηση βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων (για τον ψηφιακό αναλφαβητισμό), εργαστήρια ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, εφαρμογές υπηρεσιών του BEREC (Word, Excel, Powerpoint, Access), διαδίκτυο και προοπτικές, διαδίκτυο και ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ψηφιακές τεχνολογίες (μάρκετινγκ, εργαλεία για την εξ αποστάσεως μάθηση και εργασία, σχεδιασμός ιστού και εκμάθηση εξειδικευμένου λογισμικού, όπως η Powersoft Accounting.

2.  Εργασία:

Αφορά την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα (από το βασικό έως το προηγμένο επίπεδο), συμπεριλαμβανομένων των ανέργων, ώστε να είναι ενεργοί, συμβατοί και σύγχρονοι αναζητούντες εργασία στη σημερινή και τη μελλοντική αγορά εργασίας.

Ειδικότερα, προβλέπεται ο σχεδιασμός προγραμμάτων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς και καλύπτουν όλα τα επίπεδα κατάρτισης.

Στον ιδιωτικό τομέα, υλοποιούνται πολλαπλές πρωτοβουλίες στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, οι οποίες βελτιώνουν συνεχώς τη συνάφειά τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, συνδέοντας τους διάφορους εμπλεκόμενους φορείς, όπως οι δημόσιες αρχές, οι πάροχοι εκπαίδευσης, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι επιχειρηματικές οργανώσεις, οι ιδιωτικές εταιρείες κ.λπ. Αυτό περιλαμβάνει τις δράσεις του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μέσω της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (HRDA) και του Κέντρου Παραγωγικότητας (ΚΕΠΑ), που έχουν συμπεριλάβει σημαντικές δράσεις στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) (βλ. παράρτημα I).

Μέσω των δράσεων της AnAD, στόχος είναι η κατάρτιση 20210 ατόμων για την απόκτηση νέων και/ή την αναβάθμιση των υφιστάμενων ψηφιακών δεξιοτήτων των κυπριακών ανθρώπινων πόρων (υπάλληλοι του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, αυτοαπασχολούμενοι και άνεργοι), μέσω της συμμετοχής τους σε προγράμματα κατάρτισης που θα υλοποιηθούν από τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης). Επιπλέον, τα προγράμματα κατάρτισης για εργαζόμενους και ανέργους για την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων που σχετίζονται με την πράσινη οικονομία και τη γαλάζια οικονομία αναφέρονται ως παρόμοια με τις ψηφιακές δεξιότητες, στόχος της οποίας είναι η κατάρτιση 3000 ατόμων και 500 ατόμων αντίστοιχα, καθώς και προγράμματα κατάρτισης για τους ανέργους με σκοπό την απόκτηση επιχειρηματικών γνώσεων και δεξιοτήτων, για τα οποία επιδιώκεται η συμμετοχή 1935 ατόμων.

Ανεξάρτητα από τις δράσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, η AnAD υλοποιεί επίσης υφιστάμενες δράσεις μέσω των οποίων προωθούνται προγράμματα κατάρτισης για την απόκτηση ψηφιακών γνώσεων και δεξιοτήτων για την υποστήριξη νέων τεχνολογιών, μέσω της έγκρισης και χορήγησης προγραμμάτων κατάρτισης που ανταποκρίνονται στις ανάγκες μιας επιχείρησης (ενιαία επιχειρησιακά προγράμματα) ή διαφόρων πράξεων (πολυεπιχειρησιακά προγράμματα). Τα προγράμματα οργανώνονται από πιστοποιημένα ΚΕΚ και επιχειρήσεις. Οι δράσεις του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που αναφέρονται ανωτέρω μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν από επαγγελματίες/ειδικούς στον τομέα των ΤΠΕ.

Επιπλέον, θα μπορούσαν ενδεχομένως να εξεταστούν και να ενσωματωθούν στον σχεδιασμό ειδικές δράσεις για συγκεκριμένα θέματα, όπως η δράση για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα, η οποία θα σχεδιαστεί σε συνεργασία με την ad hoc επιτροπή.

Όσον αφορά τον δημόσιο τομέα, το Υφυπουργείο, σε συνεργασία με την Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης και άλλους οργανισμούς, όπως η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας, έχει σχεδιάσει ένα ολιστικό πρόγραμμα για βασικές ψηφιακές δεξιότητες, το οποίο καλύπτει τομείς όπως το Microsoft Office, η Κυβερνοασφάλεια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα εργαλεία τηλεργασίας και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και τα εργαλεία ηλεκτρονικής συνεργασίας, αλλά περιλαμβάνει επίσης πρωτοβουλίες σχετικά με τους επικεφαλής/διαχειριστές για τη διασφάλιση της δέσμευσης και της συλλογικότητας για την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού σε όλα τα επίπεδα.

 

3. Επαγγελματίες — ειδικοί σε θέματα ΤΠΕ:

Αναφέρεται σε πρωτοβουλίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων για ειδικούς στον τομέα των ΤΠΕ, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, με επίκεντρο τη δυνατότητα πιστοποίησης σε εξειδικευμένα μαθήματα, η οποία αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την επαγγελματική εξέλιξη.

Στον ιδιωτικό τομέα, οι επαγγελματίες ΤΠΕ και οι άνεργοι με σχετικό πτυχίο μπορούν να επωφεληθούν από προγράμματα της AnAD, του KEPA, του Υπουργείου Παιδείας και άλλων δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών, όπως τα πανεπιστήμια, ο Σύνδεσμος Πληροφορικής Κύπρου.

Στον δημόσιο τομέα, σχεδιάζονται στοχευμένα προγράμματα σε τομείς ενδιαφέροντος που σχετίζονται με τη βέλτιστη, πιο άμεση και αποτελεσματικότερη εφαρμογή του ψηφιακού μετασχηματισμού — από τον υφυπουργό και σε συνεργασία με τα ΑΑΠΠΚ, αλλά και στο πλαίσιο διεθνών εταιρικών σχέσεων, όπως η Ψηφιακή Υπηρεσία της Κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου (GDS) — οι οποίες αφορούν κυρίως το Υπουργείο Υπηρεσιών Πληροφορικής του Αναπληρωτή Τμήματος. Εκτός από τα ψηφιακά θέματα, όπως η ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών, η ανάπτυξη συστημάτων και εφαρμογών ΤΠ και το υπολογιστικό νέφος, δίνεται έμφαση στις διατομεακές δεξιότητες που είναι ζωτικής σημασίας για τον τομέα της ΤΠ, όπως η διαχείριση έργων, η διαχείριση αλλαγών κ.λπ. Η κατάρτιση στη διαχείριση έργων, στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης, σχεδιάζεται να δοθεί σε όλους τους δημόσιους υπαλλήλους που έχουν αναλάβει ρόλο συντονιστή στην υλοποίηση των έργων που περιλαμβάνονται στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Αναφέρεται ειδικότερα ότι, με βάση την Εθνική Στρατηγική Κυβερνοασφάλειας, η οποία ολοκληρώθηκε το 2020, η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο, σχεδιάζει εξέχοντα μαθήματα κατάρτισης για την ανάπτυξη ικανοτήτων, η οποία αποτελεί έναν από τους τέσσερις βασικούς πυλώνες της εν λόγω στρατηγικής.

Ομοίως, στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και με βάση το σχέδιο εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη, θα προωθηθεί η κατάρτιση που αποσκοπεί στην ανάπτυξη και την αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής τόσο στον δημόσιο όσο και στον επιχειρηματικό τομέα.

 

4. Εκπαιδευτικό σύστημα:

Αναφέρεται σε δράσεις για την ενίσχυση α) των ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητών, βάσει του πλαισίου ψηφιακών δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, όπως περιγράφεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και β) της ανάπτυξης δεξιοτήτων (όπως η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η επίλυση προβλημάτων) μέσω της οριζόντιας προσέγγισης στους τομείς STEM.

Στο πλαίσιο αυτό, οι σχετικές μεταρρυθμίσεις του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας περιλαμβάνουν τον εμπλουτισμό των προγραμμάτων σπουδών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την οριζόντια ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητών, την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού και την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών ώστε να ενσωματώσουν ψηφιακά εργαλεία στην πρακτική διδασκαλίας τους.

Οι σχετικές επενδύσεις στο ΣΑΑ περιλαμβάνουν την αναβάθμιση των σχολείων με τεχνολογικό εξοπλισμό (υπολογιστές, φωτογραφικές μηχανές, μικρόφωνα κ.λπ.) ώστε να παρέχουν τα αναγκαία μέσα για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου. Επιπλέον, προβλέπεται επένδυση για την επιδότηση της αγοράς φορητών υπολογιστών/ταμπλετών από μαθητές με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μη σχολικό χρόνο.

Οριζόντιες δράσεις

1. Επικοινωνιακή στρατηγική

Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει την ανάπτυξη στοχευμένης επικοινωνιακής στρατηγικής με στόχο την ευαισθητοποίηση, την ενημέρωση και την προώθηση της διά βίου μάθησης και του ψηφιακού πολιτισμού με τη διεξαγωγή εκστρατειών προώθησης, συνεδρίων, εργαστηρίων και διαγωνισμών για θέματα που σχετίζονται με τις ΤΠΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η κοινωνία στο σύνολό της όχι μόνο αποδέχεται και τηρεί, αλλά επιδιώκει και συμμετέχει ενεργά στην ψηφιακή μετάβαση. Αυτό περιλαμβάνει πρωτοβουλίες όπως η Nardia Researer, το ψηφιακό πρωτάθλημα, τα βραβεία καινοτομίας, τα βραβεία έρευνας, οι διαγωνισμοί MEA TCSR, καθώς και η στήριξη σχετικών ιδιωτικών πρωτοβουλιών. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην προώθηση της συμμετοχής κοριτσιών και γυναικών στον τομέα των ΤΠΕ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το παρατηρούμενο φυλετικό χάσμα.

 

2. Επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές

Αφορά επενδύσεις σε εξοπλισμό και συνδεσιμότητα για τη στήριξη της παροχής ψηφιακής μάθησης και της ευρύτερης υιοθέτησης ψηφιακών τεχνολογιών και εργαλείων σε ολόκληρη την κοινωνία.

Ο άξονας αυτός συνάδει πλήρως με το Εθνικό Ευρυζωνικό Πλανό της Κύπρου για τα έτη 2021-2025 και περιλαμβάνει, εκτός από τις δράσεις που αφορούν την αναβάθμιση της συνδεσιμότητας στα σχολεία, χρηματοδότηση για την αγορά εξοπλισμού, μεταξύ άλλων και σε προσωπικό επίπεδο, για μαθητές με κριτήρια χαμηλού εισοδήματος, αλλά και αναβαθμίσεις των υποδομών ΤΠΕ σε κυβερνητικούς και δημόσιους φορείς, καθώς και εγκαταστάσεις και οργανισμούς όπως οίκους ευγηρίας, κέντρα αποκατάστασης, κοινοτικά κέντρα κ.λπ.

 

3. Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών

Το Υφυπουργείο είναι αρμόδιο για την υλοποίηση μιας δυναμικής, φιλικής προς τον χρήστη και καθολικά προσβάσιμης ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία περιλαμβάνει τα εξής:

• Εργαλείο αυτοαξιολόγησης που επιτρέπει στους πολίτες να αξιολογούν τις ψηφιακές δεξιότητές τους με βάση τέσσερα επίπεδα κατάρτισης: 1. Βασικές δεξιότητες, 2. Βασικό επίπεδο, 3. Ενδιάμεσο επίπεδο, και 4. Προηγμένο επίπεδο. Το ερωτηματολόγιο βασίζεται στο ευρωπαϊκό πλαίσιο ψηφιακών ικανοτήτων DigComp v2.1, το οποίο περιγράφει 21 ψηφιακές δεξιότητες οργανωμένες σε 5 κατηγορίες δεξιοτήτων. Τα αποτελέσματα της αυτοαξιολόγησης θα οδηγήσουν τον πολίτη σε εξατομικευμένη πρόταση για παρακολούθηση μαθημάτων για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων του, σύμφωνα με τις προτιμήσεις και τα δεδομένα του (κατεύθυνση σταδιοδρομίας, επιθυμητό επίπεδο κ.λπ.).
• Κατάλογος των διαθέσιμων προγραμμάτων κατάρτισης για τις ψηφιακές δεξιότητες που προσφέρονται από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που θα είναι μέλη της Εθνικής Συμμαχίας.
• Βιβλιοθήκη ηλεκτρονικής μάθησης

Η Ψηφιακή Ακαδημία θα δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να αναβαθμίσουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες, με ελεύθερη επιλογή μαθημάτων είτε ως μέρος ενός γενικού επιπέδου γνώσεων (από το στοιχειώδες έως το προχωρημένο επίπεδο) είτε στο πλαίσιο των αναγκών τους ως επαγγελματιών στον τομέα των ΤΠΕ.

Ένας στόχος, όπως οι πολίτες, μπορεί ελεύθερα, δωρεάν και χωρίς περίπλοκες διαδικασίες, να μάθει για τη διαθεσιμότητα των σχετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και να παρακολουθήσει τα μαθήματα που ταιριάζουν στις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και το επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων όλων των πολιτών. Η Ψηφιακή Ακαδημία αναμένεται να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην προώθηση της ευρύτερης συμμετοχής των πολιτών στις δράσεις που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης.

Μηχανισμός εφαρμογής και διακυβέρνησης

Για τους σκοπούς του βέλτιστου συντονισμού και συνεργασίας, της παρακολούθησης της εφαρμογής και της διαχείρισης των δεδομένων που απαιτούν τροποποίηση ή/και ενίσχυση του σχεδίου δράσης, προτείνεται η σύσταση ομάδας διακυβέρνησης αποτελούμενης από τα ακόλουθα όργανα, υπό την προεδρία του Γενικού Διευθυντή του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής:

1. Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας, Ψηφιακής Πολιτικής
2. Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων
3. Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας
4. Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης
5. Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού
6. CITEA (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής Κύπρου)
7. CCS (Κυπριακός Σύνδεσμος Πληροφορικής)

Η υλοποίηση του σχεδίου δράσης θα παρακολουθείται με βάση τους στόχους που καθορίζονται στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (βλ. παράρτημα I), με προθεσμία υλοποίησης το 2026, και σύμφωνα με την αξιολόγηση των διαφόρων παραμέτρων επιδόσεων της Κύπρου, οι οποίες εμπίπτουν στον ευρωπαϊκό δείκτη DESI.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το παρόν σχέδιο δράσης είναι ένα δυναμικό έγγραφο με πολλαπλές δράσεις, το οποίο θα αξιολογείται και θα τροποποιείται κατάλληλα και τακτικά, προκειμένου να συμβαδίζει με τις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες και συνθήκες σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.