Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας. Ειδικότερα γιατί είμαστε εδώ για να συζητήσουμε ένα θέμα που απασχολεί όλους μας και επηρεάζει την καθημερινότητά μας αλλά και την παγκόσμια οικονομική και κοινωνική πρόοδο, την τεχνητή νοημοσύνη. Πρόκειται για μία τεχνολογία η οποία, ενώ υπάρχει εδώ και δεκαετίες, έχει γνωρίσει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, προσφέροντας εξελιγμένες δυνατότητες που διανοίγουν νέες ευκαιρίες σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. Πολλοί θεωρούν το 2023 ως το έτος της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) – το έτος που ο κόσμος κατάλαβε τι είναι και περισσότερο, τι μπορεί να κάνει η Τεχνητή Νοημοσύνη – η χρονιά του ChatGPT, των Chatbots, και η χρονιά που τα κράτη άρχισαν να μιλούν πλέον και τα ίδια, σοβαρά για τη στρατηγική τους στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
Είμαι βέβαιος πως όλοι εδώ έχουν – έστω σε μικρό βαθμό – ήδη χρησιμοποιήσει κάποιο εργαλείο ΤΝ, είτε στο πλαίσιο της εργασίας τους είτε και στην καθημερινή τους ζωή. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο γνωστό σε όλους πλέον γλωσσικό μοντέλο ChatGPT, αλλά και σε πολλές άλλες εφαρμογές, όπως η χρήση αναγνωριστικού προσώπου για το ξεκλείδωμα των κινητών συσκευών μας, η αλληλεπίδραση με έξυπνους βοηθούς (όπως Siri ή Alexa), αλλά και η πλοήγηση σε χάρτες Google ή Apple που δεν μας οδηγούν απλά στον προορισμό μας, αλλά αναγνωρίζουν σε πραγματικό χρόνο τη ροή της κυκλοφορίας, αναπροσαρμόζονται και συμβουλεύουν ως προς την πιο γρήγορη διαδρομή.
Είναι, λοιπόν, πολλά τα παραδείγματα όπου η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ήδη μέρος της καθημερινότητας μας. Ακόμη περισσότερες είναι οι προοπτικές που διανοίγονται, ειδικότερα με την έλευση της Γενετικής ή Παραγωγικής ΤΝ, και μπορεί κάποιος να αναφέρει πολλά παραδείγματα σε συλλογικό και επιχειρηματικό επίπεδο: H ΤΝ μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση και την πρόβλεψη της εξέλιξης ασθενειών, καθώς και την προσωποποιημένη θεραπεία. Να παρέχει εξατομικευμένη εκπαίδευση μέσω διαδραστικών προγραμμάτων, προσαρμοσμένων δυναμικά στις ανάγκες και τις ικανότητες κάθε μαθητή. Να αυτοματοποιήσει εργασίες και διαδικασίες, απελευθερώνοντας τον άνθρωπο από εργασίες ρουτίνας και επιτρέποντάς του να επικεντρωθεί σε πιο δημιουργικές δραστηριότητες.
Μέσω της ανάλυσης μεγάλων συνόλων δεδομένων, μπορεί να επιτρέψει την έγκαιρη πρόβλεψη αλλά και την αποτελεσματική αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Είναι απαραίτητη για την αυτόνομη οδήγηση, ένας τομέας ενεργούς έρευνας και πειραμάτων, αλλά και για την ανάπτυξη έξυπνων πόλεων, που αποτελεί καίρια προτεραιότητα και της δικής μας Κυβέρνησης. Έχει ήδη ανακοινωθεί και βρίσκεται σε εξέλιξη ανοικτός διαγωνισμός ακριβώς με θέμα το Smart Cyprus. Όσον αφορά στην οικονομία, η εφαρμογή της ΤΝ δίνει τη δυνατότητα για ένα δραστικό μετασχηματισμό των υφιστάμενων επιχειρηματικών και λειτουργικών μοντέλων, δρώντας ως μοχλός παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε ταχύτερη και πιο τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων, καθώς και στην ανάπτυξη μίας νέας γενιάς υπηρεσιών.
Ανάλογα είναι βέβαια και τα οφέλη για τον δημόσιο τομέα, τόσο όσον αφορά στην αποδοτικότερη λειτουργία της κρατικής μηχανής όσο και στην εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων του τόπου.
Παρά τα πολυδιάστατα δυνητικά οφέλη, εγείρονται και αρκετοί προβληματισμοί ή κίνδυνοι που συνδέονται με την ανάπτυξη και τη χρήση της ΤΝ. Μία βασική ανησυχία είναι ο αντίκτυπος στην απασχόληση. Είναι γεγονός πως η αυτοματοποίηση αναμένεται να οδηγήσει στην κατάργηση επαγγελμάτων χαμηλής εξειδίκευσης ή/και επαναλαμβανόμενης εργασίας. Παράλληλα, όμως, η εξέλιξη της ΤΝ προνοεί μακροπρόθεσμα τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε εξειδικευμένα αντικείμενα, όπως η ανάλυση δεδομένων, όπου παρατηρείται σήμερα μεγάλη έλλειψη ανά το παγκόσμιο. Για να ανατραπεί η τάση αυτή, πρέπει να επενδύσουμε στην αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων του υφιστάμενου ανθρώπινου μας δυναμικού, αλλά και να σπρώξουμε τους νέους προς την επαγγελματική κατεύθυνση της τεχνολογίας. Παράλληλα, θα πρέπει να αντιληφθούμε πως η επιτυχής ενασχόληση με τον κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, δεν έχει ως προϋπόθεση τις σπουδές στην πληροφορική, αλλά μπορεί να επέλθει ως αποτέλεσμα εκπαίδευσης και κατάρτισης σε νέες δεξιότητες και πεδία που απαιτεί η νέα εποχή. Τέτοια προγράμματα χρηματοδοτούνται και προσφέρονται από την Κυβέρνηση, αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα, και σας καλώ να τα διερευνήσετε και να τα αξιοποιήσετε.
Ακόμη πιο έντονες ανησυχίες εκφράζονται ως προς την ηθική διάσταση της μετασχηματιστικής αυτής τεχνολογίας, και ειδικότερα ως προς την απουσία διαφάνειας, τις προκαταλήψεις και διακρίσεις που ίσως να προκύπτουν από την εξάρτηση στην ΤΝ, την πιθανότητα κοινωνικής χειραγώγησης, αλλά και την παραβίαση της ιδιωτικότητας. Η ρύθμιση τόσο της ανάπτυξης όσο και της χρήσης της ΤΝ, με τρόπο που να συμμορφώνεται με τα διεθνή ηθικά πρότυπα και τις αρχές που διασφαλίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, αποτελεί αντικείμενο της Ευρωπαϊκής Πράξης για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Πρόκειται για το πρώτο ολοκληρωμένο νομοθέτημα ανά το παγκόσμιο για αυτό το θέμα, στις διεργασίες για τη διαμόρφωση του οποίου συμμετέχει ενεργά το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.
Πέραν βεβαίως του ρόλου μας ως ρυθμιστής, το κράτος φιλοδοξεί, μέσω στοχευμένων μέτρων και κινήτρων, να επιταχύνει την ανάπτυξη και την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, αλλά και να ενσωματώσει εφαρμογές της στις δομές και λειτουργίες του με τρόπο που να βελτιώσει ουσιαστικά τις υπηρεσίες που παρέχει στους πολίτες. Παραδείγματα τέτοιων πρωτοβουλιών αποτελούν η διαμόρφωση ενός πιλοτικού πλαισίου εφαρμογής της εν λόγω τεχνολογίας στον τομέα της εκπαίδευσης, με έμφαση στην προσαρμοστική μάθηση, η διαμόρφωση ενός μοντέλου πρόβλεψης των μεταβαλλόμενων αναγκών στην αγορά εργασίας, αλλά και η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων τόσο για ανάπτυξη και χρήση εφαρμογών ΤΝ όσο και για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζόμενων τους.
Αγαπητοί φίλοι.
Είναι ξεκάθαρο πως η τεχνητή νοημοσύνη θα βρίσκεται στο επίκεντρο του ψηφιακού μας μέλλοντος. Προσεγγίζοντας την τεχνολογία ως εργαλείο και όχι ως αυτοσκοπό, εργαζόμαστε προς τη δημιουργία των κατάλληλων εκείνων συνθηκών που θα επιτρέψουν και θα διασφαλίσουν την ανάπτυξη και την κατάλληλη αξιοποίηση μίας ηθικής, αξιόπιστης και ανθρωποκεντρικής ΤΝ, προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας του τόπου. Και θέλουμε τη βοήθεια και τη συμβολή όλων.
Συγχαρητήρια για τη σημερινή εκδήλωση. Σας ευχαριστώ, για το ενδιαφέρον σας.
Αναδημοσίευση είδησης από Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής(DMRID)
