Η Ευρωπαϊκή Ένωση ολοκλήρωσε επιτυχώς τις διαπραγματεύσεις για τον πρώτο νόμο που αφορά την τεχνητή νοημοσύνη, ο οποίος είναι γνωστός ως πράξη για την ΤΝ. Το εν λόγω νομοθετικό πλαίσιο αποσκοπεί στη διασφάλιση της ασφάλειας και της δεοντολογικής χρήσης των συστημάτων ΤΝ, με παράλληλη προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών της ΕΕ. Η συμφωνία, η οποία επιτεύχθηκε μετά από εκτενείς διαβουλεύσεις μεταξύ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τοποθετεί την ΕΕ ως παγκόσμιο ηγέτη στον κανονισμό για την ΤΝ, δημιουργώντας προηγούμενο για άλλες δικαιοδοσίες.
Γιατί η ώθηση για μια πράξη για την ΤΝ;
Η ΤΝ, αν και όχι νέα, έχει υποστεί μετασχηματιστικές εξελίξεις που τροφοδοτούνται από αυξημένη υπολογιστική ισχύ, άφθονα δεδομένα και λογισμικό αιχμής. Η ενσωμάτωσή της στην καθημερινή ζωή είναι εμφανής σε εφαρμογές όπως η εικονική βοήθεια, οι ιατρικές διαγνώσεις, οι αυτοματοποιημένες μεταφράσεις, τα εργαλεία πλοήγησης, ο ποιοτικός έλεγχος της κατασκευής και η πρόβλεψη φυσικών καταστροφών.
Ο πολύπλευρος αντίκτυπος της ΤΝ επεκτείνεται στην προώθηση της καινοτομίας, της αποδοτικότητας, της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας στην οικονομία. Ταυτόχρονα, διαδραματίζει καίριο ρόλο στην ενίσχυση της ασφάλειας, της εκπαίδευσης και της υγειονομικής περίθαλψης, συμβάλλοντας στην παγκόσμια καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Αναγνωρίζοντας τη διττή φύση της ΤΝ, η ΕΕ υποστηρίζει την ανάπτυξή της, τονίζοντας παράλληλα τη σημασία των δεοντολογικών και ανθρωποκεντρικών πρακτικών για τον μετριασμό των δυνητικών κινδύνων.
Βασικά σημεία της πράξης της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη
Η πράξη για την ΤΝ ταξινομεί τα συστήματα ΤΝ σε τέσσερα επίπεδα κινδύνου, με αντίστοιχους κανόνες και υποχρεώσεις. Όσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος που συνδέεται με μια εφαρμογή ΤΝ, τόσο αυστηρότεροι είναι οι κανονισμοί.
- Μηδενικοί ή ελάχιστοι κίνδυνοι: Η πλειονότητα των συστημάτων ΤΝ, τα οποία ενέχουν ελάχιστους ή μηδενικούς κινδύνους, δεν θα υπόκεινται σε κανονισμούς που θα επιτρέπουν τη συνέχιση της χρήσης τους.
- Περιορισμένοι κίνδυνοι: Τα συστήματα ΤΝ με περιορισμένους κινδύνους θα υπόκεινται σε ελαφρές υποχρεώσεις διαφάνειας, όπως η γνωστοποίηση ότι το περιεχόμενό τους παράγεται από ΤΝ.
- Υψηλοί κίνδυνοι: Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα αδειοδοτούνται με ειδικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις για την πρόσβαση στην αγορά.
- Μη αποδεκτοί κίνδυνοι: Ορισμένες εφαρμογές ΤΝ, συμπεριλαμβανομένης της γνωστικής συμπεριφορικής χειραγώγησης, της προληπτικής αστυνόμευσης, της αναγνώρισης συναισθημάτων στους χώρους εργασίας και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, καθώς και της κοινωνικής βαθμολόγησης, θεωρούνται απαράδεκτες και θα απαγορευτούν στην ΕΕ. Η αναγνώριση προσώπου για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση θα απαγορεύεται επίσης με περιορισμένες εξαιρέσεις.
Η πράξη για την ΤΝ όχι μόνο δίνει έμφαση στη διακυβέρνηση και την επιβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αλλά αποσκοπεί επίσης στην προώθηση των επενδύσεων και της καινοτομίας στην ΤΝ εντός της ΕΕ. Περιλαμβάνονται διατάξεις για τη στήριξη της καινοτομίας στον τομέα της ΤΝ, οι οποίες ευθυγραμμίζονται με άλλες πρωτοβουλίες, όπως το συντονισμένο σχέδιο της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη.
Χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης της πράξης για την ΤΝ
Οκτώβριος 2020: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζητά την ψηφιακή μετάβαση και ζητεί να αυξηθούν οι επενδύσεις στην έρευνα στον τομέα της ΤΝ.
Απρίλιος 2021: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την πράξη για την ΤΝ, με στόχο την εναρμόνιση των κανόνων και τη βελτίωση της εμπιστοσύνης στην ΤΝ.
6η Δεκεμβρίου 2022: Το Συμβούλιο καθορίζει τη θέση του σχετικά με νέους κανόνες για την ΤΝ, τονίζοντας τη σημασία της ασφαλούς και νόμιμης ΤΝ.
9η Δεκεμβρίου 2023: Οι διαπραγματευτές του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου καταλήγουν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με την πράξη για την ΤΝ μετά τις συνομιλίες του μαραθώνιου.
Παγκόσμιος αντίκτυπος
Η πράξη της ΕΕ για την ΤΝ αποσκοπεί στον καθορισμό ενός παγκόσμιου προτύπου για τη ρύθμιση της ΤΝ, παρόμοιου με τον γενικό κανονισμό για την προστασία των δεδομένων (ΓΚΠΔ) για την προστασία των δεδομένων. Αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα δεοντολογίας και ασφάλειας που συνδέονται με την ΤΝ, η ΕΕ έχει ως στόχο να ηγηθεί στη διαμόρφωση ενός υπεύθυνου και αξιόπιστου παγκόσμιου τοπίου ΤΝ. Αυτή η ιστορική συμφωνία σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς τη διασφάλιση ότι οι τεχνολογίες ΤΝ ευθυγραμμίζονται με τις ανθρώπινες αξίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα και συμβάλλουν θετικά στην κοινωνία.
Αναδημοσίευση Milestone in AI regulation: EU secures world’s first AI Act , δημιουργήθηκε από την Laia Güell Paule.
