Σε πρόσφατη έρευνα της Eurostat εξετάστηκαν ορισμένα από τα κύρια εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και οι μεγαλύτερες εταιρείες όσον αφορά την πρόσληψη επαγγελματιών στον τομέα των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) — και πώς αυτό έχει επηρεάσει την οικονομική ανάπτυξη και την κατάσταση στην αγορά εργασίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν μια αρνητική τάση: Το 55 % των επιχειρήσεων αντιμετώπισαν δυσκολίες στην πρόσληψη ειδικών ΤΠΕ κατά τη διάρκεια του 2019. Επιπλέον, οι ΜΜΕ δυσκολεύονταν συχνότερα να καλύψουν κενές θέσεις εργασίας στον τομέα των ΤΠΕ. Ωστόσο, λόγοι όπως η έλλειψη αιτήσεων, η έλλειψη σχετικών προσόντων και οι υψηλότερες μισθολογικές προσδοκίες συμμερίστηκαν τόσο οι ΜΜΕ όσο και οι μεγαλύτεροι ομόλογοί τους. Οι τάσεις αυτές επηρέασαν την απασχόληση, οδηγώντας σε μια πιο περίπλοκη ή ανεπιτυχή διαδικασία πρόσληψης.
Οι εξελίξεις αυτές όχι μόνο έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν την ανταγωνιστικότητα των κρατών μελών της ΕΕ, αλλά επηρεάζουν επίσης άμεσα την ικανότητα της Ευρώπης να επιτύχει τον στόχο των 20 εκατομμυρίων ειδικών ΤΠΕ στην ΕΕ έως το 2030, ο οποίος προτείνεται στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ψηφιακή δεκαετία.
Αξιολόγηση του χάσματος δεξιοτήτων μεταξύ των επιχειρήσεων
Τα στοιχεία για τους ειδικούς ΤΠΕ — στατιστικές σχετικά με τις κενές θέσεις εργασίας σε επιχειρήσεις που είναι δύσκολο να καλυφθούν συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας του 2020 σχετικά με τη χρήση ΤΠΕ και το ηλεκτρονικό εμπόριο στις επιχειρήσεις, με στόχο την ποσοτικοποίηση και την καλύτερη κατανόηση του υφιστάμενου χάσματος δεξιοτήτων σε ορισμένους επιλεγμένους οικονομικούς τομείς:
- Μεταποίηση·
- Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού· παροχή νερού· επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης·
- Κατασκευές·
- Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών·
- Μεταφορά και αποθήκευση
- Τουρισμός και παροχή καταλύματος·
- Ενημέρωση και επικοινωνία·
- Διαχείριση ακίνητης περιουσίας·
- Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες· και
- Διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (εκτός από «ταξιδιωτικά πρακτορεία, διοργανωτές ταξιδιών και άλλες υπηρεσίες κρατήσεων και συναφείς δραστηριότητες»)
Η ομάδα δεξιοτήτων που αναλύθηκε ήταν εκείνη των ειδικών ΤΠΕ στις επιχειρήσεις: η έρευνα επικεντρώθηκε σε επιχειρήσεις της ΕΕ που είχαν προσλάβει επαγγελματίες με δεξιότητες ΤΠΕ διαφόρων ειδών, οι οποίες είχαν διοργανώσει προγράμματα κατάρτισης σε δεξιότητες ΤΠΕ για το εργατικό δυναμικό τους και, τέλος, στο ποσοστό των δραστηριοτήτων ή έργων ΤΠΕ που ανατέθηκαν σε εξωτερικούς συνεργάτες.
Ο ορισμός της Eurostat για τους ειδικούς σε θέματα ΤΠΕ για τη συγκεκριμένη έρευνα ήταν «οι εργαζόμενοι που έχουν την ικανότητα να αναπτύσσουν, να λειτουργούν και να συντηρούν συστήματα ΤΠΕ και για τους οποίους οι ΤΠΕ αποτελούν το κύριο μέρος της εργασίας τους»: οι επαγγελματίες που βρίσκονται στο επίκεντρο της παρούσας έρευνας διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρηματικών διαδικασιών (ηλεκτρονικό επιχειρείν) και των εμπορικών συναλλαγών που πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά (ηλεκτρονικό εμπόριο).
Περισσότερες από τις μισές εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα δυσκολεύτηκαν να καλύψουν κενές θέσεις εργασίας στον τομέα των ΤΠΕ
Τα αποτελέσματα δείχνουν καταρχάς μια κατάσταση όπου, το 2020, το 19 % των επιχειρήσεων της ΕΕ απασχολούσαν ειδικούς σε θέματα ΤΠΕ, με διαφορές από τον έναν τομέα στον άλλο: ο τομέας της πληροφόρησης και της επικοινωνίας είχε το υψηλότερο ποσοστό, με το 72 % των επιχειρήσεων να απασχολούν ειδικούς ΤΠΕ το 2020, ακολουθούμενος από τους τομείς «επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες» (30 %), «ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, ατμό, κλιματισμό και ύδρευση» (26 %) και «ακίνητα» (23 %). Με ποσοστό 8 %, ο κατασκευαστικός τομέας αντιπροσώπευε το χαμηλότερο ποσοστό επιχειρήσεων που απασχολούσαν ειδικούς ΤΠΕ για την εν λόγω περίοδο.
Το ποσοστό των μεγάλων επιχειρήσεων που απασχολούσαν ειδικούς ΤΠΕ (76 %) ήταν πάνω από 5 φορές υψηλότερο το 2020 από το ποσοστό των ΜΜΕ που απασχολούσαν ειδικούς ΤΠΕ (14 %): η κατάσταση αυτή οφείλεται επίσης στη δυσκολία εξεύρεσης των κατάλληλων ειδικών ΤΠΕ εκ μέρους των ΜΜΕ. Το 2020, το 8 % των επιχειρήσεων της ΕΕ ανέφεραν ότι, κατά τη διάρκεια του 2019, προσέλαβαν ή επιχείρησαν να προσλάβουν ειδικούς ΤΠΕ και το 5 % αντιμετώπισαν δυσκολίες στην κάλυψη των εν λόγω κενών θέσεων. Επιπλέον, το 55 % των εταιρειών το 2019 δυσκολεύτηκαν να καλύψουν αυτές τις κενές θέσεις: η έλλειψη αιτήσεων, η έλλειψη σχετικών προσόντων και πείρας και οι υψηλές μισθολογικές προσδοκίες ήταν μεταξύ των κύριων παραγόντων που κατέστησαν την πρόσληψη πιο περίπλοκη και/ή ανεπιτυχής. Ο τελευταίος παράγοντας που αναφέρθηκε, οι μισθολογικές προσδοκίες, είναι επίσης ένα ισχυρό στοιχείο που καθιστά την πρόσληψη επαγγελματιών ΤΠΕ πιο περίπλοκη για τις ΜΜΕ, σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Κατάρτιση του εργατικού δυναμικού και εξωτερική ανάθεση: δύο στρατηγικές για την προσαρμογή στον ψηφιακό μετασχηματισμό
Η κατάρτιση του εργατικού δυναμικού σε δεξιότητες ΤΠΕ σε όλα τα επίπεδα αποδείχθηκε επίσης, αν και αποτελεί βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του ψηφιακού μετασχηματισμού, ένα τεράστιο ζήτημα για τις ΜΜΕ: το 2019, το 20 % των επιχειρήσεων της ΕΕ παρείχαν κατάρτιση σε όλο το προσωπικό τους προκειμένου να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους στον τομέα των ΤΠΕ, το 68 % μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων, ποσοστό υπερτετραπλάσιο από ό, τι για τις μικρές επιχειρήσεις (15 %). Το ποσοστό των επιχειρήσεων που παρείχαν κατάρτιση στις ΤΠΕ στους ειδικούς τους στον τομέα των ΤΠΕ κυμαινόταν από 3 % των επιχειρήσεων στον κατασκευαστικό τομέα έως 51 % στον τομέα της πληροφόρησης και της επικοινωνίας. Το 2019, το 17 % των επιχειρήσεων της ΕΕ παρείχε επίσης κατάρτιση ΤΠΕ σε «άλλα άτομα που απασχολούνται». Σε όλους τους οικονομικούς τομείς, εκτός από τον τομέα της πληροφόρησης και της επικοινωνίας, το ποσοστό των επιχειρήσεων που παρείχαν κατάρτιση ΤΠΕ σε μη ειδικευμένο προσωπικό ήταν υψηλότερο από το ποσοστό των επιχειρήσεων που παρείχαν κατάρτιση σε ειδικούς ΤΠΕ.
Μία από τις συνέπειες του χάσματος δεξιοτήτων και της δυσκολίας πρόσληψης ειδικευμένων επαγγελματιών ΤΠΕ είναι το πολύ υψηλό ποσοστό εξωτερικής ανάθεσης υπηρεσιών ΤΠΕ, ιδίως σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Κύπρος και η Λετονία, όπου η εξωτερική ανάθεση ΤΠΕ ανέρχεται σε 84 %. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που αναθέτουν εξωτερικά τη λειτουργία τους στον τομέα των ΤΠΕ ανήλθε στο 81 % μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων, έναντι 69 % για τις μικρές επιχειρήσεις το 2019. Από την άλλη πλευρά, οι διαφορές μεταξύ των επιχειρήσεων διαφορετικών κατηγοριών μεγέθους ήταν πολύ υψηλότερες κατά τη σύγκριση του μεριδίου των επιχειρήσεων στις οποίες οι ίδιοι εργαζόμενοι εκτελούσαν τις λειτουργίες ΤΠΕ. Ενώ στο 85 % των μεγάλων επιχειρήσεων οι λειτουργίες ΤΠΕ εκτελούνταν από δικούς τους υπαλλήλους, αυτό συνέβη μόνο στο 36 % των μικρών επιχειρήσεων.
© Eurostat
Αναδημοσίευση ICT specialists: the skills gap hinders growth in the EU countries , δημιουργήθηκε από Eleonora Censorii.
Μετάφραση είδησης μέσω Digital Europe eTranslation, εργαλείο αυτόματης μετάφρασης που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
