Εισαγωγή
Μολονότι η βαθμολογία της Κύπρου στην έκδοση του 2022 του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI), η οποία βελτιώθηκε τα τελευταία χρόνια, η Κύπρος εξακολουθεί να είναι χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ όσον αφορά τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες, με έναν στους δύο Κυπρίους να στερείται βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων.
Η Κύπρος κατατάσσεται στην 21η θέση στην ΕΕ όσον αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο DESI 2022. Το 50 % των ατόμων ηλικίας μεταξύ 16 και 74 ετών στην Κύπρο διαθέτουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες, ποσοστό που είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (54 %). Σε σύγκριση με τους μέσους όρους της ΕΕ που ανέρχονται σε 26 % και 66 % αντίστοιχα, το 21 % του πληθυσμού διαθέτει προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες και το 60 % διαθέτει τουλάχιστον θεμελιώδεις δεξιότητες δημιουργίας περιεχομένου. Το ποσοστό των ειδικών ΤΠΕ στο εργατικό δυναμικό είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (3,9 % έναντι 4,5 %). Το 19 % των ειδικών ΤΠΕ στην Κύπρο είναι γυναίκες, ποσοστό που αποτελεί τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις γυναίκες ειδικούς ΤΠΕ. Σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 3,9 %, το 2,7 % των Κύπριων αποφοίτων είναι στον τομέα των ΤΠΕ. Το ποσοστό των επιχειρήσεων στην Κύπρο που παρέχουν κατάρτιση ΤΠΕ, το οποίο ανέρχεται σε 25 %, υπερβαίνει τον μέσο όρο της ΕΕ (20 %).
Η έκθεση «Digital 2023 Cyprus» της Κύπρου είναι κοινωνική και το Meltwater δείχνει ότι στην Κύπρο υπήρχαν 1.14 εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου στις αρχές του 2023, με τη διείσδυση του διαδικτύου να ανέρχεται στο 90,9 % του συνολικού πληθυσμού. Αυτό σημαίνει ότι 114,2 χιλιάδες Κύπριοι δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο στις αρχές του 2023, ήτοι 9,1 % του πληθυσμού. Τον Ιανουάριο του 2023 υπήρχαν 1.10 εκατομμύρια χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην Κύπρο, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 87,6 % του συνολικού πληθυσμού. Την εποχή εκείνη, υπήρχαν 1.91 εκατομμύρια ενεργητικές τηλεφωνικές συνδέσεις στην Κύπρο, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 152 % του πληθυσμού.
Ο Κυπριακός Συνασπισμός για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και Θέσεις Εργασίας είναι μια σύμπραξη οργανισμών από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και από την κοινωνία των πολιτών, η οποία αποσκοπεί στην προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού σε ολόκληρο το φάσμα της κοινωνικής δομής και της οικονομικής δραστηριότητας, προκειμένου να γεφυρωθεί το ψηφιακό χάσμα και να δημιουργηθεί μια ανοικτή, δημοκρατική και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία. Για να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος και να αποφευχθεί η αλληλεπικάλυψη προσπαθειών και πρωτοβουλιών, ο συνασπισμός επιδιώκει να προωθήσει τον αποτελεσματικό συντονισμό και να προωθήσει μια σχέση εμπιστοσύνης και εποικοδομητικής συνεργασίας μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών.
Πρωταρχικός στόχος του Εθνικού Συνασπισμού είναι η προώθηση πρωτοβουλιών, εκδηλώσεων στον τομέα των ΤΠΕ και προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης που απευθύνονται όχι μόνο στο ευρύτερο εργατικό δυναμικό (και τους ανέργους), αλλά και στους επαγγελματίες του τομέα των ΤΠΕ και στον γενικό πληθυσμό, με ιδιαίτερη έμφαση στις ευάλωτες ομάδες και τις απομακρυσμένες περιοχές.
- Βελτίωση της ανταπόκρισης της κοινωνίας στην ψηφιακή πρόκληση και διασφάλιση της ενεργού συμμετοχής όλων των πολιτών στην ψηφιακή οικονομία και κοινωνία
- Γεφύρωση του χάσματος μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας, τόσο όσον αφορά τις μελλοντικές δεξιότητες όσο και τη διαθεσιμότητα επαγγελματιών ΤΠΕ, προκειμένου να καλυφθούν οι αυξανόμενες και πιο εξειδικευμένες ανάγκες των οργανισμών στο σημερινό εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον.
- Προώθηση της συμμετοχής των γυναικών στον τομέα των ΤΠΕ.
- Επανασχεδιασμός του εκπαιδευτικού συστήματος για την προώθηση των μελλοντικών δεξιοτήτων, τη χρήση νέων τεχνολογιών στη μάθηση και τη διδασκαλία και την προώθηση των τομέων STEAM ως επιλογών σταδιοδρομίας.
- Αύξηση της συνείδησης του κοινού σχετικά με τη σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων και της συνεχούς μάθησης.
Ο συνασπισμός αποτελεί μέρος του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις Ψηφιακές Δεξιότητες 2021-2025, το οποίο έχει συμπεριληφθεί στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας «Η Κύπρος αύριο».
Επισκόπηση των κρατικών στρατηγικών και των εθνικών πρωτοβουλιών
Κρατικές στρατηγικές
Η «Ψηφιακή Στρατηγική για την Κύπρο (2020-2025)» έχει ως στόχο: θ) προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης μέσω της βελτιστοποίησης του μοντέλου διακυβέρνησης και της δημιουργίας ανθεκτικής, ισχυρής και ασφαλούς υποδομής τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ)· II) να προσφέρει μια ισχυρότερη ψηφιακή οικονομία και να προωθήσει την ανάπτυξη ανταγωνιστικών και ψηφιακών βιομηχανιών· III) διευκόλυνση της συνδεσιμότητας δικτύων υψηλής ταχύτητας iv) προώθηση μιας προσβάσιμης και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίας που διαθέτει τις δεξιότητες και τα κίνητρα να ενστερνιστεί τον εθνικό ψηφιακό μετασχηματισμό και να συμμετάσχει ενεργά στις ψηφιακές κοινότητες· και v) να διασφαλίσει την ασφάλεια των δεδομένων και των υποδομών και να αυξήσει την εμπιστοσύνη του κοινού στις διαδικτυακές συναλλαγές.
Στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τον Δεκέμβριο του 2021, η Κύπρος ενέκρινε το «Ψηφιακές δεξιότητες — Εθνικό σχέδιο δράσης 2021-2025» για την ανάπτυξη και τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων ολόκληρου του πληθυσμού της. Το παρόν σχέδιο δράσης αποσκοπεί στην επιτάχυνση της ψηφιακής μετάβασης με τους εξής τρόπους: I) δημιουργία μιας ανοικτής, ψηφιακής κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς· II) την ενίσχυση των βασικών ψηφιακών και βασικών δεξιοτήτων λογισμικού των Κυπρίων· και iii) δημιουργία κρίσιμης μάζας ειδικών σε θέματα ΤΠΕ στη χώρα. Το σχέδιο δράσης θα υλοποιηθεί από τον κυπριακό «Εθνικό Συνασπισμό για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας».
Εθνικές πρωτοβουλίες
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου διευκολύνει την ψηφιακή μετάβαση με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που προωθούν τη συνδεσιμότητα, βελτιώνοντας την πρόσβαση σε υποδομές επικοινωνίας και προωθώντας έναν ψηφιακό μετασχηματισμό χωρίς αποκλεισμούς. Θα υπάρξει επένδυση ύψους 133 εκατ. EUR για την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, καθώς το σχέδιο περιλαμβάνει την κατασκευή μιας σύγχρονης, ασφαλούς και ολοκληρωμένης ψηφιακής αρχιτεκτονικής για τη μετάβαση σε ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Το σχέδιο προωθεί επίσης την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες, ιδίως με την αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών και εργαλείων στα σχολεία, την παροχή ψηφιακής κατάρτισης στους εκπαιδευτικούς και την υλοποίηση πρωτοβουλιών αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης για διάφορους τομείς του κυπριακού πληθυσμού. Διευκολύνει επίσης τη μετάβαση στην ψηφιακή υγεία εκσυγχρονίζοντας τα συστήματα ΤΠ του Εθνικού Συστήματος Υγείας και αναπτύσσοντας διασυνοριακές υπηρεσίες ηλεκτρονικής υγείας.
Η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης χρηματοδοτείται με 36.4 εκατ. EUR από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που καλύπτει, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή νέων μεθοδολογιών για την ανάπτυξη επιλεγμένων ψηφιακών υπηρεσιών, τον καθορισμό και την εφαρμογή νέας πολιτικής για το υπολογιστικό νέφος όσον αφορά τα κυβερνητικά συστήματα και υπηρεσίες ΤΠ, την ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η δημιουργία ενός Ευφυούς Συστήματος Μεταφορών με τη χρήση τεχνολογιών «Digital Twin» έχει ως στόχο να καταστήσει δυνατή την καλύτερη και αποτελεσματικότερη παρακολούθηση της υποδομής, να την αναβαθμίσει τεχνολογικά και να εισαγάγει έξυπνα χαρακτηριστικά σε αυτήν.
Τα Καινοτόμα Σχολεία και τα προγράμματα eSafe Schools έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν μεμονωμένα σχολεία και εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες και να τις ενσωματώνουν αποτελεσματικά στις μαθησιακές διαδικασίες. Τα σχολεία στην Κύπρο μπορούν να εγγραφούν για να συμμετάσχουν οικειοθελώς και στα δύο προγράμματα, τα οποία προσφέρονται στην αρχή κάθε ακαδημαϊκού έτους. Στα συμμετέχοντα σχολεία παρέχεται καθοδήγηση, στήριξη και περιορισμένη ποσότητα χρηματοδότησης για την υλοποίηση ειδικών δράσεων κατάρτισης. Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί από κάθε ίδρυμα ορίζονται ως «εκπαιδευτές εκπαιδευτικών». Ο ρόλος τους είναι να λειτουργούν ως βασικοί υποστηρικτές της πρωτοβουλίας του σχολείου για τη χρήση και την ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στη μαθησιακή διαδικασία. Η προσπάθεια αυτή αποσκοπεί επίσης στη δημιουργία κοινοτήτων εκπαιδευτικών που μοιράζονται και διαδίδουν αποτελεσματικές πρακτικές.
Δυνατότητες χρηματοδότησης
Ευκαιρίες χρηματοδότησης για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση με σκοπό τη στήριξη των ψηφιακών ικανοτήτων των ατόμων και των οργανισμών είναι διαθέσιμες με τη μορφή δανείων, επιχορηγήσεων και χρηματοδοτικών μέσων. Για την περίοδο 2021-2026, οι περισσότερες δραστηριότητες στον ψηφιακό μετασχηματισμό χρηματοδοτούνται μέσω του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, αλλά και ως δραστηριότητες στο πλαίσιο των προγραμμάτων επιχορηγήσεων του προγράμματος «Ορίζων», του Erasmus +, των ΕΔΕΤ και του ΕΟΠ. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα του Εθνικού Συνασπισμού για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και Θέσεις Εργασίας της Κύπρου και στο άρθρο σχετικά με την πλατφόρμα για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας.
Αναδημοσίευση Cyprus: a snapshot of digital skills.
Μετάφραση είδησης μέσω Digital Europe eTranslation, εργαλείο αυτόματης μετάφρασης που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
